Οι δημοσκοπήσεις αποτελούσαν και θα εξακολουθήσουν να αποτελούν εργαλείο δουλειάς για τα κόμματα και τους πολιτικούς. Συνήθως καταγράφουν τις τάσεις του εκλογικού σώματος τη στιγμή που διενεργούνται. Ο τρόπος διεξαγωγής τους θεωρείται προηγμένος και οι αποκλίσεις ως προς το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι σημαντικές. Από τις δημοσκοπήσεις, όμως, θα ήθελα να αφαιρέσω τις προτιμήσεις των ψηφοφόρων προς το α', το β', ή το γ' κόμμα και να σταθώ λίγο στις απαντήσεις που δίδονται στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τόπος μας. Εκεί, λοιπόν, συμβαίνει το εξής παράλογο: οι κοινωνίες εμφανίζονται να σκέπτονται ωριμότερα των κομμάτων και μάλιστα επιθυμούν πολύ πιο ριζοσπαστικές αλλαγές από εκείνες που ευαγγελίζονται οι αρχηγοί των κομμάτων. Το ζούμε τελευταία, παρακολουθώντας τα θέματα της παιδείας, αλλά και ο,τι αφορά την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Το βλέπουμε στη βραδυφλεγή βόμβα του ασφαλιστικού και στο πώς ο νομοταγής πολίτης αντιλαμβάνεται τη διαχείριση των δημόσιων πραγμάτων. Τί σημαίνει δημόσιο, τί ιδιωτικό συμφέρον και τί υπερισχύει σε περίπτωση που αυτά τα δύο τεθούν σε τροχιά άμεσης σύγκρουσης.

Είναι προφανές ότι η ελληνική κοινωνία, ή ένα σημαντικό κομμάτι της - για να προλάβω τους απαισιόδοξους - έχει ξεφύγει από το ασφυκτικό κομματικό πλαίσιο του παρελθόντος.Εχει αντιληφθεί το καινούργιο πλαίσιο λειτουργίας του κόσμου και αγωνιά προκειμένου να ενταχθεί σ' αυτό. Την απασχολεί ότι υπάρχουν σχολεία που υπολειτουργούν, δάσκαλοι, οι οποίοι δεν δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό, καθηγητές οι οποίοι προτιμούν να διοχετεύουν τη δυναμικότητα και τη γνώση τους στα απογευματινά φροντιστήρια. Την ενοχλεί ότι τα πανεπιστήμια μας έχουν πλέον βρεθεί στις τελευταίες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης, ότι μια μικρή μερίδα καθηγητών ποδηγετεί την όποια φιλότιμη προσπάθεια της πολιτείας. Αναρωτιέται πολλές φορές ποιοί είναι οι λόγοι που από το σύνολο της προτεινόμενης μεταρρύθμισης για την Παιδεία, κάποιοι έχουν ακινητοποιηθεί στο άρθρο 16 του Συντάγματος. Λες και είναι αυτό που παρεμποδίζει φοιτητές και καθηγητές να ξεπεράσουν τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και να αποκτήσουν την αναγκαία ορμή του μέλλοντος. Λες και αν "εφορμήσει" οποιδήποτε ιδιωτικό πανεπιστήμιο θα υφαρπάξει φοιτητές αρχικά και στη συνέχεια υψηλές θέσεις εργασίας.

Προ ετών, συζητώντας στο Ελσίνκι με την υπουργό Παιδείας της Φινλανδίας την είχα ρωτήσει αν υπάρχει περιορισμός στο σύνταγμα της πατρίδας της για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Η απάντηση ήταν κατηγορηματική: δεν υπάρχει καμιά αναφορά στο σύνταγμα, μου είπε. Δεν χρειάζεται άλλωστε να υπάρχει αναφορά. Κάποια πράγματα είναι αυτονόητα. Ακόμη κι αν το Χαρβαρντ επεδίωκε να λειτουργήσει παράρτημά του στη Φινλανδία, είπε η υπουργός, θα συμμορφωνόταν με τους ισχύοντες νόμους και κανόνες της χώρας και φυσικά θα βρισκόταν υπό διαρκή και αυστηρό έλεγχο. Η δημοκρατία, κατέληξε η υπουργός, δεν έχει αδιέξοδα.

Φαίνεται όμως ότι στη δική μας πατρίδα, την οποίαν γρονθοκοπούμε και θωπεύουμε συγχρόνως , έχουμε γεμίσει αδιέξοδα. Οχι με ευθύνη του πολίτη, αλλά με ευθύνη των κομμάτων και των συνδικαλιστικών εκπροσώπων τους. Ολέθρια πράγματι ερωτική σχέση, στο τέλος της οποίας δεν υπάρχει καν η αναγκαία κάθαρση. Εχουμε γράψει και στο παρελθόν ότι ο συνδικαλισμός δεν είναι το κέλυφος της εργασιακής απραξίας, της ασυδοσίας, της πολιτικής της ήσσονος προσπάθειας κλπ κλπ . Ο συνδικαλισμός υπάρχει για να συνδέει τον εργαζόμενο με τον εργοδότη, είτε στο δημόσιο, είτε στον ιδιωτικό τομέα. Από την κατάχρηση εξουσίας μας προστατεύει ο συνδικαλισμός.

Δεν είναι όμως μόνον ο συνδικαλισμός. Ο πολίτης καλείται να αντέξει τη λεγόμενη "δικτατορία" των μειοψηφιών. Δεν το ομολογούμε δημοσίως, αλλά στις κατ' ιδίαν συζητήσεις μας δεν παύουμε να μιλάμε γι αυτές, προσθέτοντας μάλιστα δίπλα το πρωτοφανές για τα ευρωπαικά δεδομενα φαινόμενο της τηλεοπτικής "δικτατορίας". (Κινδυνεύουμε να πιστέψουμε ότι τα βραδυνά δελτία και οι μεσημεριανές κουτσομπολίστικες εκπομπές της ιδιωτικής τηλεόρασης εκπροσωπούν τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού.Αυτό όμως λέγεται τηλεοπτικός αναλφαβητισμός)


Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Ολα τα πράγματα θηλυκώνουν με μια περίεργη ευχέρεια. Ετσι και στην περίπτωση της καταδυνάστευσης μας από τις μειοψηφίες. Η υπερευαισθησία του Ελληνα απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία των αδυνάτων, σε συνδυασμό με τα βιώματα της χώρας μετα το τέλος του πολέμου και στη δικτατορία, μας έχει κάνει ανεκτικούς. Αλλά η ανεκτικότητα αποτελεί το άλλοθι για την εμφύτευση ανάμεσα μας των μειοψηφιών που δυστυχώς δεν επιλέγουν την κίνηση προς το εμπρός, δεν αναγνωρίζουν τις ανάγκες του διεθνούς περιβάλλοντος. Αγωνίζονται απλώς για να παραμείνουν τα πράγματα ακίνητα. Κλείνουν τους δρόμους, απλώνουν πανώ στον Αγνωστο Στρατιώτη, προκαλούν και στη συνέχεια απολαμβάνουν την τηλεοπτική αναμετάδοση της πρόκλησης.Είναι έτοιμοι να κατασκηνώσουν στο Δέλτα Φαλήρου,προκειμένου με πρόσχημα το περιβάλλον, να μην διοχετευτεί ο πλούτος του Ιδρύματος Σταυρου Νιάρχου για τη Λυρική. Τα βάζουν με τις κάμερες παρακολούθησης, παρουσιάζουν ιδιαίτερη ευαισθησία στο θέμα των προσωπικών δεδομένων.... υπό την προυπόθεση ότι όλα αυτά αφορούν τις ανύπαρκτες πλεον στην Ελλάδα λαικές τάξεις. Γιατί αν είναι να αποκαλυφθεί η ζωή των μεγάλων, ε, τότε κομμάτια να γίνει. Μα δεν βρίσκεται ένας χριστιανός, ένας μωαμεθανός, δεν ξέρω, να τους πει ότι με την "τακτικιστική" στρατηγική τους απλώς ποδηγετούν πρώτα τα κόμματα και στη συνέχεια την ίδια την ανεκτική κοινωνία;

Κι είναι αυτές οι ομάδες που μιλάνε με ευκολία για τις υποχρεώσεις της πολιτείας προς αυτές, γα τις υποχρέωσεις των άλλων προς αυτες, αλλά δεν αναφέρονται ποτέ στις δικές τους υποχρεώσεις. Εκείνες μόνο δικαιώματα έχουν και μάλιστα κακώς νοούμενα δικαιώματα. Μόνο εκείνες γνωρίζουν την ουσία και τη φιλοσοφία των πραγμάτων, αυτές έχουν το προνόμιο της ευταξίας και του στοχασμού. Οι υπόλοιποι είμαστε θύματα της καλπάζουσας "κακής" παγκοσμιοποίησης και του "θλιβερού" καπιταλισμού. Απλώς δηλαδή έχουμε πουλήσει την ψυχή μας στο διάβολο, που δυστυχώς δεν φοράει Prada. Για να λειτουργήσει, όμως, η αγορά χρειάζεται την προσφορά και τη ζήτηση. Ετσι και σε μια ευνομούμενη κοινωνία χρειάζεται μια ισορροπη σχεση μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρέωσεων.

Η μονόπλευρη παρουσίαση των πραγμάτων αποτελεί ίδιον των μονολιθικών ιδεολογιών Αλλά δεν είναι το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας υποχείριο αυτής της μονολιθικότητας. Η ωριμότητα στην οποία αναφέρθηκα στην αρχή είναι αδιαμφισβήτητη. Και είναι πολλοί αυτοί που θέλουν να συμβάλουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ώστε να ξεκολλήσει επιτέλους η Ελλάδα από το έδαφος και να υπερίπταται όχι ως σύγχρονος Ικαρος, αλλά ως υπερσύγχρονο airbus των ανοικτών ουρανών με ελεγχόμενη προσγείωση.